Sigorta başlangıç yılına bağlı olarak değişen emeklilik sistemi, 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe başlayanlar için yeni erken emeklilik fırsatları oluşturuyor. 3.600, 4500 ve 5400 prim günü baz alınarak şekillenen sistemlerle, belirli koşulları yerine getiren sigortalılar erken yaşta emeklilik hakkı kazanabilecek. Yaş, prim günü ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak hazırlanan bu düzenleme, milyonlarca çalışan için farklı emeklilik yollarını mümkün kılıyor.
Sigorta yılına göre emeklilik koşulları tekrar şekilleniyor
SGK düzenlemelerinde yapılan son yeniliklerle, ilk işe giriş tarihine bağlı olarak şartları yeniden düzenleniyor. 94, 08 ve 18 yıllarında işe giren sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim üzerinden erken emeklilik imkânı sunuluyor. Emeklilik yaşı ve sigortalılık süresi birlikte değerlendirilerek oluşturulan bu modeller, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de SGK sistemi, ilk işe başlama yılına göre şekilleniyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi kilit yıllarda sigortalı olanlar için farklı gün sayısıyla kısmi emeklilik fırsatları oluşturuluyor. SGK sisteminde yer alan bu alternatif hesaplamalar, eksik prim günü bulunan ya da çalışma süresi sınırlı kalan çalışanlara emeklilik kapısını aralıyor.
1994 öncesi için 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan vatandaşlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartlarını yerine getirdiğinde erken emeklilik imkânı elde edebiliyor. Kadınlarda yaş sınırı elli, erkeklerde ise elli beş olarak uygulanıyor. Aralıklı çalışmış olanlar için bu formül cazip bir seçenek sunuyor.
2008 yılında işe başlayanlara 4500 günle emeklilik yolu
1999 sonrası sigorta başlangıcı olan çalışanlar için kısmi emeklilik koşulları biraz daha zor. Bu grup, 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekli olabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. Bu sistem, düzenli prim ödeyen ancak uzun sigortalılık süresine ulaşmakta güçlük yaşayan çalışanlara kolaylık sağlıyor.
2018 ve sonrasında sigorta başlangıcı olanlar için 5400 gün şartı
2008’den sonra SGK kaydı açılanlar için en yüksek kısmi emeklilik şartları geçerli. Bu çalışan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi aranıyor. Kadınlar 58, erkek sigortalılar 60 yaşında emekli olma hakkı elde ediyor.
Engelli vatandaşlara özel erken emeklilik hakları
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az yüzde 40 sağlık raporu sahip olan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaşa takılmadan emekli olabiliyor. Prim günü ve çalışma yılı, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40–49 arası için 18 yıl ve 4100 gün,
– %50–59 arası için 16 yıl ve 3.700 gün,
– %60 ve üzeri için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilik koşulları
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden çalışanlar, sağlık kurulu raporu ile 1.800 gün prim temelinde malulen emekli olabiliyor. Bu uygulama, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra yeniden işe başlama durumunda emekli aylığı iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılar için özel bir erken emeklilik desteği devrede. Bu annelerin prim günlerine yıllık %25 oranında ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu ek primler, emeklilik yaşından düşülüyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emeklilik fırsatı elde ediyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik yaşınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre belirleyin.
-
Eksik günlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla tamamlayın.
-
Engelliyseniz, malulen emeklilik gibi ek avantajları inceleyin.
-
Engelli evladınız bulunuyorsa, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik sürenizi kısaltabilirsiniz.